Het Midden-Oosten behelst een groot aantal landen waaronder alle landen van de Vruchtbare Halve Maan en alle landen gelegen op het Arabische schiereiland. Ook bepaalde landen in Noord-Afrika en in Zuidwest Azië worden vaak gerekend tot het gebied van het Midden-Oosten. Het is dus vrijwel onmogelijk om te spreken van één Midden-Oosterse cultuur, omdat elk afzonderlijk land veelal haar eigen culturele gebruiken en tradities kent. Toch hebben de landen van het Midden-Oosten ook een aantal culturele aspecten met elkaar gemeen, een enkele uitzondering daargelaten. Eén van die overkoepelende aspecten is de taal die er gesproken wordt. Een ander belangrijk aspect is de religie en de daarmee samenhangende sociale normen en waarden, die de landen van het Midden-Oosten als een culturele eenheid doen lijken.
De Arabische taal
De meeste landen van het Midden-Oosten zijn Arabischtalig. Echter, de Arabische taal kent verscheidene dialecten. Voor iemand uit Irak is het bijvoorbeeld vrij moeilijk om een Soedanees te verstaan. Een Irakees spreekt namelijk de Mesopotamische variant van de Arabische taal, terwijl in Soedan het Soedanees-Arabische dialect gesproken wordt. In de Golfstaten wordt weer een ander Arabisch dialect aangewend, terwijl Syrië, Jordanië, Palestina en Libanon het zogeheten Levantijns Arabisch spreken. Er is echter ook een algemene variant van de Arabische taal die gebruikt wordt als standaardtaal voor alle Arabischtalige landen. Dit is het Modern Standaard Arabisch (MSA) en is de 
officiële spreek- en schrijftaal. Het is de formele taal die gesproken wordt tijdens nieuwsuitzendingen en die onder meer gebruikt wordt in kranten, boeken en tijdschriften. Het Modern Standaard Arabisch draagt dus op een actieve manier bij aan de culturele eenheid van het Midden-Oosten.
De islam
Cultuur en religie zijn vaak met elkaar verweven. Het Midden-Oosten is vooral een islamitische cultuur, waarin islamitische normen en waarden een zeer belangrijke rol spelen. De islam is met name een praktiserend geloof, dat wil zeggen dat moslims hun geloof zo goed mogelijk proberen na te leven in de dagelijkse praktijk. Zo wordt er elke dag vijf maal gebeden op vaststaande tijden. Dat betekent dat de gelovigen op die momenten niet met wereldse zaken bezig zijn en dat alles dus letterlijk even stilstaat. Tijdens de maand Ramadan wordt er door de moslims gevast van zonsopgang tot zonsondergang. Deze heilige maand wordt afgesloten met het Suikerfeest. Tenslotte is de bedevaart naar Mekka een belangrijk onderdeel van het islamitische geloof. Elke moslim wordt geacht deze bedevaart eenmaal in het leven te volbrengen wanneer mogelijk. Dit religieuze evenement wordt elk jaar gehouden en wordt vervolgens afgesloten met het Offerfeest. Hoewel er binnen de islam verschillende varianten van het geloof bestaan – denk aan het sjiisme dat een grote invloed heeft op de Iraanse cultuur en het wahabisme dat zo kenmerkend is voor de Saoedische cultuur – kan er toch gesproken worden van een eenduidige religie die de diverse culturen van het Midden-Oosten onder één noemer samen lijkt te brengen.